Çamurdan Yaratılış 1

And olsun ki, biz insanı süzme çamurdan yarattık. Sonra da onu nutfe
halinde sağlam bir yere yerleştirdik. Sonra nutfeyi bir kan pıhtısı
haline getirdik, derken o kan pıhtısını bir çiğnemlik et yaptık, bir
çiğnemlik etten kemikler yarattık, kemiklere de et giydirdik. Ve sonra
onu başka bir yaratık yaptık. Yaratanların en güzeli olan Allah'ın şanı
ne yücedir." (Mü'minün, 12-16 ayetler.)
İslam'ın kutsal kitabı Kuran ilk insanın yaratılışını böyle anlatır.
Daha bir çok surede aynı açıklamayı okuyoruz: "Hakikat Biz onları cıvık
çamurdan yarattık."(Es Safaat,11), "O, insanı bardak gibi çınlayan
kupkuru bir balçıktan yarattı."(Er-Rahman,14)
Sad Suresi'nde ise, insanın yaradılışından tedirginlik duyan şeytanla
Allah tartışıyor: "Rabbin o münazara zamanında meleklere demişti ki:
'Ben muhakkak çamurdan bir insan yaratacağım. Artık onu tamamlayıp
içerisine de ruhumdan üfürdüğüm zaman kendisi için derhal ona secdeye
kapanın: Bütün melekler toptan secde etmişlerdi. İblise gelince, o
büyüklük taslamış ve kafirlerden olmuştur. Allah: 'Ey İblis, kudretimle
yarattığıma secde etmekten seni men eden nedir? Böbürlendin mi? Yoksa
gururlandın mı?' dedi. İblis :'Ben ondan hayırlıyım. Beni ateşten, onu
ise çamurdan yarattın' dedi." (Sad:71-76)
Kuran'a göre, Adem çamurdan yaratılmıştır, sonra onun kaburga
kemiğinden Havva, sonra ikisinin birleşmesinden Habil ile Kabil. Öykü
uzar gider.
Sıtkı, Luksor Tapınağında
Sıtkı, dinine bağlı bir gençti. Namazını, orucunu hiç kaçırmazdı. İmam
Hatip mezunuydu. Bütün amacı daha da derinleşmekti. Süleymaniye'nin
arka sokaklarında otururdu. Babası manifaturacıydı. Geceleri, Kur'an ve
Hadis kitapları okurdu. Meraklı bir gençti, felsefeyle ilgilenirdi.
Bütün düşüncesi, Mısır'da El-Ezher'de okumaktı.
Babası sonunda kararını verdi. Elindeki avucundakiyle, Sıtkı'yı Mısır'a
yollayacaktı. Oğlu, orada okuyacaktı. Dünyalar, Sıtkı'nın olmuştu.
Mısır, Sıtkı'yı büyülemişti. Gezecek, görecek, araştıracaktı. Bir gün,
ünlü Luksor Tapınağı'nı gezmeye başladı. Elinde bir katalog vardı.
Sayfalarını karıştırdı. O ne? Ne kadar ilginç bir kabartma resmiydi.
Hemen altındaki yazıyı yutar gibi okudu: "Kral Amonhotap III olarak
betimlenen Tanrı Khnemu'yu çömlekçi çarkında erkek ve dişi iki insanı
yaratırken görüyoruz."

Sıtkı'nın kafasında birden şimşekler çaktı. Soluğu kabartmanın önünde
aldı. Aklına, Kuran'daki sureler gelmişti. Kur'an, ilk insanın çamurdan
yaratıldığını söylüyordu. İşte, önündeki kabartmada, öküz başlı Mısır
tanrısı Khnemu, bir çömlekçi ustalığıyla, çamura biçim verip insanı
yaratıyordu. Hem de Kuran ayetlerinin inişinden yüzyıllar öncesine ait
bir kabartmaydı bu.."Allah, Allah.." dedi.
Düşüncelere daldı Sıtkı. Acaba, eski çağların, diğer uygarlıklarında
yaratılış öyküleri nasıldı? "Tanrılara sormalı" diye düşündü. Sonra
kendi kendine kızdı. Ne biçim şeyler düşünüyordu. Mısır'da öğle sıcağı
ne kadar bunaltıcıydı. Gevşedi. Luksor Tapınağının loş bir köşesinde
tatlı hayallere bırakmıştı kendisini. Birden silkelendi, araştıracaktı.
Sıtkı, eski efsaneleri, mitoloji ve arkeoloji kitaplarını topladı.
Durmadan okuyor, kitap sayfaları arasından tanrıları çağırıyor, onlarla
konuşuyordu.
Zeus da çamuru kullanmış
"Ey yüce tanrı Zeus, in bakalım Olimpos dağından. Yanına Prometheus'u
da al gel bakalım." Böyle bağırıyordu Sıtkı, Olimpos Dağı'na karşı.
Zeus da şaşırmıştı. Aşağıda bir ademoğlu kendisine emrediyordu. Olacak
iş miydi? Vardır bir hikmeti diye düşündü Zeus. Prometheus'u da yanına
aldı, merakla indi.
"Önce sen anlat Prometheus, anlat bakalım insanı nasıl yarattın?"
"Ey ademoğlu, 2000 yılının adamı, anlatayım" dedi Prometheus. Falso
vermemek için iyice düşündü ve söze başladı: "Babam Titan Giapeto, Zeus
ile savaş halindeydi. Ağabeylerim Menezius ve Atlas'ı, gaddar Zeus
cezalandırdı. Ben savaşa katılmamıştım. Fakat, Zeus'u da hiç sevmedim.
Çünkü, evrenin dört köşesinde yaşanan acılara tatsızlıklara karşı çok
ilgisiz davranırdı Zeus. Nefret ederdim ondan. Sonunda kararımı verdim.
Kendim gibi duygulu varlıklar yaratmalıydım. Gözyaşlarımla toprağı
çamur haline getirdim ve yoğurdum. Bir insan heykeli yaptım. Sonra bu
heykele ruh verdim. İlk ölümlü yaratıklar oluştu böylece."
"Ey Prometheus, neden çamuru kullandın?" diye sordu Sıtkı.
"Bilmem ki," dedi Prometheus. "Ben, önceki tanrılardan böyle gördüm.
Böyle terbiye aldım. Örneğin, Zeus da böyle yaratmıştı insanı."
Onlar nereden bileceklerdi Sıtkı'nın ne düşündüğünü? Kuran'ı
okumamışlardı ki. Elindeki mitoloji kitabına baktı. Prometheus, doğru
söylüyordu. Hışımla Zeus' a döndü:
"Sen anlat bakalım gaddar tanrı, sen nasıl yarattın insanı?"
"Namlı, şanlı Hephaistos'u çağırdım hemen, 'bir parça toprak al, suyla
karıştır' dedim. 'İçine insan sesi koy, insan gücü koy. Bir varlık yap
ki, yüzü ölümsüz tanrıçalara benzesin.' Koca Hephaistos, topal tanrı,
hemen yaptı dediğimi. Bir kız biçimine soktu toprağı. Ses koydu içine.
Ve, Pandora adını koydu. İşte, böyle yarattım insanı."
İyice terlemişti Sıtkı'nın karşısında Zeus. Koca yunan tanrısı, yalan
söyleyecek değildi ya. Milattan önce 8.yüzyılda yazılan Hesiodos
Destanı da aynen öyle anlatıyordu olayı.
"Ey Zeus, insanı yaratmak için çamurdan başka bir şey bulamadın mı?"
diye sordu Sıtkı. Örneğin, demirden veya taştan yaratılsa, belki
insanın mayası daha sağlam olurdu. "Bizde adet böyledir," dedi Zeus.
"Benden önce, Marduk da böyle yaratmıştı insanı."

Sümerlerdeki ilk harç
"Peki, dönün bakalım yüce dağınıza," diye emretti Sıtkı. Bu sefer
aklına Marduk takılmıştı. Sümer tanrısıydı, Marduk. Mezopotamya'da
yaşardı. Kitabına baktı. Ilk Sümer dönemine dayanan ve milattan önce 7.
Yüzyıla ait olan tabletler, 1914-1929 yılları arasındaki arkeolojik
kazılarda bulunmuştu. Oluşma tarihi dörtbin yıl öncesine uzanan Sümer
Efsaneleri'nde, "Enuma-eliş Destanı"nda tanrı Marduk'tan söz ediliyordu.
Sayfaları karıştırdı Sıtkı. Karıştırırken, Dicle ile Fırat'ın
birleştiği bereketli topraklarda buldu kendini. "Marduuuk" diye
bağırdı. Marduk hemen gelmişti. "Söyle derdini ademoğlu" dedi.
"Olimpos'un tanrısı Zeus senden söz etti. Anlat bakalım insanı nasıl yarattığını" dedi Sıtkı.
"Bizim eski tanrılar, yaptığım işlerden dolayı teşekkür etmişlerdi
bana. Hallerinden çok memnun olduklarını, ancak kendilerine hizmet
edecek, tanrı niteliği taşımayan bir yaratığa ihtiyaçları olduğunu
söylemişlerdi. Bunun üzerine, ben de Ea'nın yardımını istedim. Toprağı,
Kingu'nun kanıyla yoğurdum. İlk insanı meydana getirdim."
Bu kadar da benzerlik olur mudiye düşündü Sıtkı. Yoksa Marduk palavra
mı atıyordu? Kitabından "Enuma-eliş Destanı"nı buldu. Okudu.
Hayret!..Sadece Enuma-eniş'te değil, Ullikumi, Sankhuniaton gibi diğer
Sümer efsanelerinde de yaratılışın ilk harcı olarak çamur
kullanılmıştı. Marduk'a teşekkür etti. "Kafamı iyice açtın sevgili
Marduk" dedi.
Marduk da şaşırmıştı. Kimdi bu ademoğlu? Nasıl olur da yüce tanrıları
sorguya çekerdi? Zeus kendisine önceden haber vermişti. "Amam, dikkat
et," demişti. "Bu Sıtkı dedikleri 2000 yılının adamı." Marduk, "Ben de
Aruru'yu arayayım" diye düşündü. "Ne de olsa dayanışmak zorundayız bu
devirde. Ademoğulları işi azıttı."
Gılgamış'ta da yaratılış çamurdan
Sıtkı okuyordu, sürekli. Bir ara eline Gılgamış Destanı geçti. Daha
önce okumuştu. Fakat yaratılış açısından hiç incelememişti. "Okuyalım
bakalım" dedi kendi kendine.
Birden karşısında Aruru belirdi Sıtkı'nın. Bulunmaz fırsattı. "Ey yüce
Aruru," dedi Sıtkı, "Bir inceleme yapıyorum, tüm tanrılara soruyorum,
insanı nasıl yarattınız diye?" Aruru, hazırlıklıydı. Marduk'tan bilgi
almıştı. Karşısındakinin kül yutmayacağını biliyordu. "En iyisi doğruyu
anlatmak," dedi ve başladı konuşmaya: "Büyük gök tanrısı Anu -ki,
kendisini ben yarattım- Uruk halkının ah ve figanlarını dinlemişti.
Beni çağırdı. 'Sen,' dedi, 'Beni yarattın, şimdi de fikrimi yarat.'
Bunu duyar duymaz, Anu'nun fikrini kalbimde yarattım. Ellerimi yıkadım.
Bir parça çamur koparıp yazıya attım. Ve bu yazıda, kahraman Engidu'yu
yarattım. Çamurdan yarattığım Engidu, demir gibi serttir. Bütün gövdesi
kıllardan simsiyahtır. Kadın gibi uzun saçları vardır."
"Doğru söylüyor," diye düşündü Sıtkı. Gılgamış Destanı'nı hatırlamıştı.
Fakat şimdiye kadar çamur meselesi ilgisini çekmemişti. Şimdi, herşey
kafasında yerli yerine oturuyordu. Bereketli toprakların efsanelerinde
ilk harç, çamurdu.
Önce böcekten, olmayınca çamurdan:
Acaba uzak diyarların tanrıları da insanı çamurdan mı yaratmıştı?
"Çinliler ilginçtir," diye düşündü Sıtkı. "Bir de onlara bakalım."
Kitapları okumaya devam etti. Çin Efsaneleri bölümünü buldu. Tanrı
Pen-gu'dan bahsediliyordu. "Pen-gu" iye seslendi. Zümrüdü Anka'nın
kanadına binerek geldi Pen-gu.
"Anlat bana yüce Pen-gu," diye sordu Sıtkı. "Sen nasıl yarattın insanı?"
"Ben çok kuvvetliydim," dedi Pen-gu. "Havayı toprak ve yeryüzü olarak
ikiye böldüm. Sonra öldüm. Nefesimden rüzgarlar, sesimden gökgürültüsü,
gözlerimden güneş ve ay, vücudumdan dağlar, kanımdan ırmaklar ve
denizler, saçlarımdan yıldızlar, terimden de yağmur meydana gelmiş.
Daha sonra çürüyen bedenimde kaynaşan böceklerden insanlar oluşmuş."
"Hah!" diye bağırdı Sıtkı. "İşte şimdi değişik bir öykü buldum. Demek Çinliler böcekten geliyorlar."
"Daha bitmedi, sabırlı ol," diye seslendi yüce Pen-gu, bilge bir tavırla. Ve devam etti.
"Zamanla gökyüzünün bir bölümü denizlere düşerek insanlığı yok etti.
Bunun üzerine tanrıça Ngüho, yengeç elleriyle gökyüzünü yukarıya
kaldırdı, denizleri yeniden sınırlarına itti ve çamurdan yeni bir insan
türü yarattı."
"Hayret," dedi Sıtkı. "Demek Çin tanrıları da insanı çamurdan yaratmışlar." Pen-gu'ya teşekkür etti.

Tevrattan Kur'an'a:
Nereye al atmışsa, önüne çamurdan yaratılış çıkmıştı. Evet, hepsi birbirinden "kopya çekmiş"ti.
Acaba, Tevrat ne diyordu? İşte bulmuştu, okudu:
"Ve Allah dedi: 'Suretimizde, benzeyişimize göre insan yapalım/Ve Allah
insanı kendi suretinde yarattı, onu Allah'ın suretinde yarattı./Ve Rab
Allah yerin toprağından Adam'ı yaptı ve onun burnuna hayat nefesini
üfledi ve Adam yaşayan can oldu./Fakat adam için kendisine uygun
yardımcı bulunmadı./Ve Rab Allah Adam'ın üzerine derin bir uyku getirdi
ve o uyudu ve onun kaburga kemiklerinden birini aldı ve yerini etle
kapladı./Ve Rab Allah Adam'dan aldığı kaburga kemiğinden bir kadın
yaptı ve onu Adam'a getirdi.."
Adem ile Havva'nın ilk günahları ve cennetten kovuluşları ile devam
eden bu yaratılış öyküsü, hemen hemen aynen Kur'an'a geçmişti.
Neden Çamur?
"Neden çamur?" diye düşüdü Sıtkı. Kimbilir, belki de atalarımız,
kendilerine son derece gerekli olan, tüm ihtiyaçlarını karşılayan su ve
toprağa özel bir önem vermişlerdi. Su ve toprak birlrşince çamur
oluyordu. Zaten günümüze değin gelen büyük efsaneler, soyut düşünce
sistemleri, Dicle'nin, Fırat'ın, Nil'in, Indus'un, sulak ve bol çamurlu
topraklarından yeşermişti. Büyük uygarlıklar yaratan bu topraklar,
zengin efsanelere de yataklık etmişti. Bin yıllar öncesi insanlarının
su ve toprağa olan bu şükran borçlarını anlamamak mümkün değildir.

Ortadoğu Tanrılarının Etimolojik Gelişimi:
Ortadoğu'da çeşitli dönemlerde yaşayan halkların tanrılarının adları ilginç bir evrim gösterir:
Ibraniler'de kah "Yehova" kah "Elohim" olur. Tevrat'taki bu iki tanrı
adı Yehova ve Eloha'nın geçtiği satırlara dayanılarak metin ayrılıkları
saptanmış. Aramice "elah" kelimesi ile Tevrat'taki bu "eloha" kelimesi,
Incil'de Isa'nın ağzından, "Eloi, eloi, Lama sabachtani" (Tanrım,
tanrım. Beni niçin bıraktın) biçiminde görülür. Islam öncesi Araplar'da
erkek tanrı için kullanılmış olan "ilah" kelimesi de Islamiyet'ten
sonra ufak bir gramer türetilmesi ile "Allah" olur. Kur'an'ın bazı
surelerinde yer yer "ilah" kelimesine de rastlanır.